Sấy là một quá trình quan trọng trong ngành thực phẩm, dược phẩm và nhiều lĩnh vực khác, giúp bảo quản và nâng cao chất lượng sản phẩm. Trong bài viết này của Alternō, chúng ta sẽ cùng khám phá các phương pháp sấy phổ biến, từ sấy tự nhiên truyền thống cho đến sấy nhân tạo. Mỗi phương pháp có những ưu điểm và hạn chế riêng, tùy thuộc vào loại sản phẩm và yêu cầu kỹ thuật. Cùng đọc ngay bài viết để có thể chọn lựa phương pháp sấy phù hợp nhất cho nhu cầu của mình nhé!
1. Các phương pháp sấy phổ biến và hiệu quả
Sấy là quá trình loại bỏ nước hoặc độ ẩm ra khỏi vật liệu (thực phẩm hoặc nguyên liệu) bằng phương pháp nhiệt. Mục đích chính của sấy chính là làm giảm độ ẩm đến mức thấp nhất để bảo quản vật liệu tốt, tránh bị ảnh hưởng từ vi khuẩn, nấm mốc hay các yếu tố gây hư hỏng khác. Các phương pháp sấy hiện nay được chia thành 2 loại như sau:
1.1. Phương pháp sấy tự nhiên
Phương pháp sấy tự nhiên là quá trình làm khô vật liệu bằng các yếu tố môi trường tự nhiên như mặt trời, gió,… Đây là phương pháp sấy truyền thống đơn giản mà không tốn điện năng, thường áp dụng cho quy mô nhỏ hoặc vùng không có điều kiện đầu tư thiết bị sấy. Phương pháp này sẽ không thể điều chỉnh linh hoạt được quá trình sấy và có thể mất nhiều ngày bởi nó chủ yếu tùy thuộc vào điều kiện thời tiết.
Phương pháp sấy tự nhiên bằng mặt trời, gió,…
1.2. Phương pháp sấy nhân tạo
Sấy nhân tạo là phương pháp dùng các thiết bị, công nghệ hiện đại để kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm cho các vật liệu ẩm. Sấy nhân tạo có nhiều dạng và mỗi loại sấy sẽ có những ưu, nhược điểm khác nhau. Dưới đây là phân loại của các phương pháp sấy nhân tạo như sau:
- Sấy lạnh nhân tạo
Sấy lạnh nhân tạo là phương pháp sấy khô vật liệu bằng không khí khô ở nhiệt độ và độ ẩm thấp hơn so với nhiệt độ môi trường. Nhiệt độ thấp nhằm giữ nguyên cấu trúc và chất lượng của sản phẩm mà không làm mất đi hương vị, màu sắc. Độ ẩm thấp tạo ra chênh lệch ẩm và sau đó sẽ bay hơi trong môi trường chân không.
Ưu điểm của phương pháp sấy lạnh là tốc độ sấy nhanh vì không khí sấy đưa vào trong buồng rất khô. Sản phẩm sau khi sấy lạnh nhẹ hơn và có thể bảo quản lâu dài mà không cần chất bảo quản nhờ loại bỏ độ ẩm hoàn toàn.
- Sấy nhiệt
Sấy nhiệt nóng hay còn gọi là sấy đối lưu. Sấy nhiệt nóng là phương pháp sử dụng không khí nóng, khói lò,.. tiếp xúc trực tiếp với vật liệu để làm khô. Không khí nóng được đưa vào buồng sấy và lưu thông tới vật liệu để làm bay hơi nước và độ ẩm còn dư ra bên ngoài.
Phương pháp sấy nhiệt bằng pin cát Alternō
Phương pháp sấy này có thể kiểm soát được nhiệt độ, độ ẩm và điều chỉnh theo ý muốn. Thời gian sấy cũng ngắn hơn so với phương pháp tự nhiên. Bên cạnh đó, người ta có thể dùng nhiều nguồn nhiệt cho quy trình sấy mà không quá tốn kém về chi phí. Nhiều loại vật liệu khác nhau có thể ứng dụng phương pháp này để sấy. Chính vì vậy mà sấy nhiệt được sử dụng phổ biến trong chế biến thực phẩm mà không phải lo lắng thực phẩm bị biến chất hay hư hại.
- Sấy thăng hoa
Sấy thăng hoa là phương pháp sấy loại bỏ độ ẩm từ vật liệu trong điều kiện môi trường có độ chân không cao, nhiệt độ thấp. Chuyển nước từ trạng thái rắn (băng) trực tiếp thành trạng thái khí (hơi nước) mà không qua trạng thái lỏng. Phương pháp sấy này đảm bảo giữ chất lượng sản phẩm về màu sắc, mùi vị gần giống như ban đầu.
- Sấy chân không
Sấy chân không là phương pháp sấy làm khô vật liệu bằng cách giảm áp suất, cho phép nước trong vật liệu bay hơi ở nhiệt độ thấp hơi so với điều kiện khí quyển bình thường. Phương pháp này là lý tưởng cho các vật liệu nhạy cảm với nhiệt hoặc không chịu được nhiệt cao và dễ bị bụi, oxy hóa.
- Sấy tia hồng ngoại
Phương pháp sấy bằng tia hồng ngoại sử dụng năng lượng của tia hồng ngoại do nguồn nhiệt phát ra. Phương pháp này dựa trên nguyên lý tia hồng ngoại tạo ra nhiệt khi tiếp xúc trực tiếp với vật liệu, từ đó sẽ làm bay hơi nước và khô vật liệu.
Ngoài các phương pháp sấy kể trên, còn có các phương pháp khác ít phổ biến như sấy phun tầng sôi, sấy tách ẩm, sấy bằng vi sóng,…
2. Nên chọn phương pháp sấy nào?
Để có thể lựa chọn được phương pháp sấy phù hợp thì cần cân nhắc một số yếu tố như loại vật liệu, thời gian sấy, chi phí,… Dưới đây là gợi ý cách chọn phương pháp sấy dành cho bạn:
- Loại vật liệu: Phương pháp sấy lạnh hoặc sấy tia hồng ngoại là lựa chọn tốt nhất cho để sấy các thực phẩm như rau củ, trái cây, thịt bởi chúng vẫn giữ được nguyên hương vị, màu sắc và chất dinh dưỡng. Một số sản phẩm dược phẩm nhạy cảm với nhiệt thì sấy lạnh hoặc sấy chân không là phù hợp nhất.
- Thời gian sấy: Nếu bạn cần sấy nhanh thì sấy bằng vi sóng hoặc tia hồng ngoại là lựa chọn tốt nhất, vì chúng cung cấp nhiệt nhanh và hiệu quả.
- Chi phí: Sấy nhiệt thường có chi phí đầu tư và vận hành thấp hơn. Còn sấy chân không và sấy lạnh có chi phí đầu tư và vận hành cao hơn nhưng mang lại chất lượng sản phẩm tốt hơn.
- Đặc tính của vật liệu: Nếu vật liệu nhạy cảm với nhiệt, sấy chân không hoặc sấy lạnh là lựa chọn tốt vì chúng làm khô ở nhiệt độ thấp. Còn với những vật liệu có thể chịu nhiệt cao thì có thể lựa chọn sấy bằng nhiệt nóng hoặc sấy bằng tia hồng ngoại.
Lựa chọn phương pháp sấy còn tùy thuộc vào vật liệu, chi phí, thời gian, đặc tính của vật liệu
Trên đây là tất cả các phương pháp sấy truyền thống và nhân tạo được chúng tôi tổng hợp lại. Hi vọng với những thông tin ở trên, bạn có thể hiểu hơn đặc điểm của từng phương pháp sấy, từ đó lựa chọn được phương pháp sấy phù hợp nhất với nhu cầu. Tại Alternō cung cấp một số sản phẩm máy sấy như máy sấy khay, máy sấy nhà màn,… Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay với Alternō để được giải đáp chi tiết nhé!
English
