Bạn đang tìm kiếm giải pháp sấy hiệu quả để bảo quản thực phẩm? Vậy thì có thể tham khảo dòng máy sấy thăng hoa. Loại máy sấy này không chỉ giúp duy trì hương vị, màu sắc, dưỡng chất của nguyên liệu mà còn nâng cao giá trị sản phẩm. Hãy cùng Alternō tìm hiểu chi tiết hơn về cấu tạo, hoạt động và ưu, nhược điểm của máy sấy thăng hoa trong bài viết dưới đây nhé!
1. Máy sấy thăng hoa là gì?
Máy sấy thăng hoa hay còn gọi là máy sấy đông khô dùng để sấy khô thực phẩm bằng công nghệ sấy thăng hoa. Quy trình sấy được diễn ra trong môi trường áp suất chân không và nhiệt độ âm sâu. Khi gia nhiệt, nước sẽ thăng hoa chuyển từ trạng thái rắn sang thể khí. các nguyên liệu sau khi sấy thăng hoa vẫn giữ nguyên màu sắc, kích thước, hương vị và khoáng chất gần như giống ban đầu.
2. Cấu tạo của máy sấy thăng hoa
Dòng máy sấy thăng hoa công nghiệp gồm có các bộ phận chi tiết như sau:
- Buồng sấy: Máy được làm từ vật liệu inox 304 chắc chắn, thiết kế khép kín dạng hình bán cầu, trụ tròn.
- Bộ phận gia nhiệt: Chức năng gia nhiệt đến mức nhiệt độ đã được cài đặt trước đó giúp quá trình sấy được diễn ra tối ưu nhất.
- Hệ thống cấp đông nguyên liệu: Bộ phận này có vai trò đông đá nguyên liệu ở nhiệt độ phù hợp trước khi xảy ra quá trình thăng hoa.
- Bơm chân không: Nó có vai trò tạo ra môi trường chân không để phục vụ cho quá trình thăng hoa.
- Hệ thống điều khiển: Bảng điều khiển giúp người dùng có thể cài đặt và kiểm soát nhiệt độ, thời gian phù hợp trong quá trình sấy.
- Hệ thống ngưng tụ: Lượng nước trong sản phẩm sẽ ngưng tụ tại bộ phận này để tránh bị hút ngược lại và được thải ra ngoài môi trường.
3. Nguyên lý hoạt động của máy sấy thăng hoa
Máy sấy thăng hoa hoạt động dựa trên nguyên lý đóng băng nhanh nguyên liệu, sau đó áp dụng quá trình chuyển đổi trạng thái thăng hoa của nước. Nước trong sản phẩm được chuyển trực tiếp từ trạng thái rắn (đóng băng) sang trạng thái khí (hơi nước) mà không trải qua trạng thái lỏng. Quá trình này diễn ra dưới điều kiện chân không cao và nhiệt độ thấp, đảm bảo sản phẩm giữ nguyên kết cấu, hương vị và giá trị dinh dưỡng. Đồng thời, sản phẩm được kéo dài thời gian bảo quản một cách hiệu quả.
3.1 Biểu đồ hóa hơi trong sấy thăng hoa
Nguyên lý thăng hoa được minh họa qua biểu đồ hóa hơi, bao gồm ba đoạn thẳng chính:
- Đường lỏng hóa (OA): Biểu thị quá trình chuyển từ băng sang nước.
- Đường khí hóa (OB): Biểu thị quá trình chuyển từ nước sang hơi nước.
- Đường thăng hoa (OC): Biểu thị quá trình chuyển từ băng trực tiếp sang hơi nước.
Tại trung tâm của biểu đồ là điểm O, hay còn gọi là điểm ngã ba, nơi cả ba trạng thái (băng, nước, và hơi nước) cùng tồn tại trong trạng thái cân bằng. Các thông số tại điểm ngã ba bao gồm:
- Nhiệt độ đối ứng: 0,01°C
- Áp suất hơi: 6,11 mbar (hoặc 4,58 mmHg ~ 611 Pa).
3.2 Quá trình thăng hoa trong máy sấy
Khi máy sấy thăng hoa hoạt động, sản phẩm được:
- Làm lạnh sâu: Nguyên liệu được hạ xuống nhiệt độ rất thấp để chuyển toàn bộ nước trong sản phẩm sang dạng băng.
- Giảm áp suất: Áp suất trong buồng sấy được giảm xuống mức chân không cao, giúp nước đá trong sản phẩm không tan chảy thành nước lỏng.
- Gia nhiệt nhẹ: Sử dụng nhiệt độ thấp để cung cấp năng lượng cho quá trình chuyển đổi từ băng sang hơi nước mà không làm thay đổi cấu trúc của sản phẩm.
3.3 Lợi ích của nguyên lý thăng hoa
- Giữ nguyên chất lượng sản phẩm: Do nước đá chuyển trực tiếp thành hơi, sản phẩm không bị co rút hoặc biến dạng.
- Tăng thời gian bảo quản: Sản phẩm khô không còn độ ẩm, ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật và nấm mốc.
- Bảo toàn giá trị dinh dưỡng: Không làm mất vitamin, khoáng chất hoặc hương vị tự nhiên trong quá trình sấy.
- Ứng dụng đa dạng: Thích hợp cho các sản phẩm thực phẩm, dược phẩm, và thậm chí là bảo quản các mẫu sinh học.
4. Các bước thực hiện sấy thăng hoa
Quy trình sấy thăng hoa được thực hiện qua các bước chính nhằm bảo toàn cấu trúc, màu sắc, hương vị và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm:
4.1 Cấp đông nguyên liệu
- Nguyên liệu tươi sống được cấp đông nhanh ở nhiệt độ cực thấp từ -30°C đến -50°C.
- Việc cấp đông tạo thành các tinh thể nước đá trong nguyên liệu, chuẩn bị cho quá trình thăng hoa.
4.2 Hút chân không
- Sau khi cấp đông, nguyên liệu được đưa vào buồng hút chân không.
- Trong môi trường chân không, nước đá trong nguyên liệu chuyển trực tiếp từ thể rắn sang thể hơi (thăng hoa) mà không qua giai đoạn hóa lỏng, loại bỏ khoảng 90% lượng ẩm.
4.3 Làm khô thứ cấp
- Giai đoạn này tiếp tục loại bỏ ẩm còn sót lại bằng cách tăng dần nhiệt độ (có thể vượt 0°C).
- Sau quá trình này, độ ẩm trong nguyên liệu chỉ còn khoảng 1–4%, đảm bảo sản phẩm khô hoàn toàn.
4.4 Đóng gói chân không
- Sản phẩm sau sấy thăng hoa được đóng gói trong môi trường chân không để ngăn ngừa hấp thụ ẩm và quá trình oxy hóa.
- Nhờ đó, sản phẩm có thể bảo quản lâu dài mà vẫn giữ nguyên hương vị, hình dạng và giá trị dinh dưỡng.
5. Phân loại máy sấy thăng hoa
Máy sấy thăng hoa được chia thành hai loại là máy sấy thăng hoa mini và máy sấy thăng hoa công nghiệp:
5.1. Máy sấy thăng hoa mini
Loại máy sấy này thường phù hợp cho các hộ gia đình hoặc các cơ sở chế biến thực phẩm nhỏ có công suất sấy từ vài kg đến vài chục kg mỗi lần sấy. Máy sấy có thiết kế nhỏ gọn, dễ vận hành và tiết kiệm không gian.
5.2. Máy sấy thăng hoa công nghiệp
Máy sấy thăng hoa công nghiệp là thiết bị có công suất lớn khoảng từ 50-5000 kg/lần sấy và được dùng trong các cơ sở sản xuất lớn hoặc các doanh nghiệp chế biến thực phẩm. Với công nghệ sấy trong môi trường chân không và nhiệt độ thấp, loại máy sấy này giúp loại bỏ nước trong sản phẩm mà không làm mất đi màu sắc, hương vị và giá trị dinh dưỡng, đảm bảo chất lượng sản phẩm sau khi sấy.
>> Xem thêm dòng máy sấy nông nghiệp với công nghệ tiên tiến, sấy khô nhanh chóng của Alternō.
6. Ưu nhược điểm của máy sấy thăng hoa
Cũng giống như các loại máy sấy khác, máy sấy thăng hoa cũng có những ưu và nhược điểm riêng, phân tích chi tiết như sau:
6.1. Ưu điểm
Máy sấy thăng hoa giúp loại bỏ nước trong sản phẩm mà không làm mất đi các khoáng chất, màu sắc hay cấu trúc ban đầu, giúp bảo quản sản phẩm được lâu hơn ở nhiệt độ phòng mà không lo bị hư hỏng. Nhờ khả năng sấy đồng đều, không gây hiện tượng nứt vỡ hoặc mất độ ẩm của sản phẩm, mang lại chất lượng sản phẩm đồng nhất, giúp tăng giá trị sản phẩm cũng như nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.
Hơn nữa, thiết bị sấy thăng hoa không chỉ được dùng trong ngành thực phẩm mà còn có thể ứng dụng trong các ngành khác như dược phẩm, công nghiệp hóa chất, và vật liệu sinh học. Các sản phẩm như trái cây sấy, rau củ, thảo dược, dược liệu, thực phẩm chế biến sẵn đều có thể được xử lý bằng phương pháp này.
6.2. Nhược điểm
Một trong những nhược điểm của máy sấy thăng hoa là chi phí đầu tư ban đầu khá cao so với các loại máy khác. Do đó, thiết bị này chủ yếu được ưa chuộng hơn trong các doanh nghiệp có quy mô lớn và yêu cầu chất lượng khắt khe. Bên cạnh đó, quá trình sấy thăng hoa có thể kéo dài đến vài ngày (tuỳ thuộc vào sản phẩm), từ đó tiêu tốn nhiều điện năng hơn và chi phí vận hành hơn. Cuối cùng là máy sấy thăng hoa có cấu tạo phức tạp nên chi phí sửa chữa khá tốn kém và tốn nhiều thời gian.
7. Ứng dụng của máy sấy thăng hoa
Xét về giá thành, chất lượng và hiệu quả kinh tế, máy sấy thăng hoa thường được sử dụng để sấy các nguyên liệu sau:
- Dược liệu có giá trị kinh tế cao cần đảm bảo chất lượng, dưỡng chất như nhân sâm, nấm linh chi, đông trùng hạ thảo, tảo biển, hoa trà,…
- Các thực phẩm sấy để xay thành bột mịn như bột khoai lang tím, bột cà rốt, bột bí đỏ, bột rau cần, bột sâm,..
- Các loại trái cây có kết cấu mềm như mãng cầu, sầu riêng, dâu tây, kiwi,..
- Thực phẩm như thịt bò, thịt bò, thịt lợn, thịt gà hay hải sản như cá, mực, tôm,..
Máy sấy thăng hoa nhờ khả năng giữ nguyên màu sắc, hương vị và bảo quản thực phẩm tốt nên nó được ứng dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp quy mô sản xuất lớn. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dòng máy sấy thăng hoa và nếu còn có bất kỳ câu hỏi nào khác thì hãy liên hệ ngay với Alternō qua hotline 0888 617 000 để được giải đáp nhanh chóng nhé!
English
